PM Vishwakarma Yojana ગુજરાત
PM Vishwakarma Yojana એ ભારત સરકારની એક મહત્વપૂર્ણ યોજના છે, જેનું ઉદ્ઘાટન વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 17 સપ્ટેમ્બર, 2023ના રોજ વિશ્વકર્મા જયંતિ નિમિત્તે કર્યું હતું. આ યોજના ગુજરાત સહિત સમગ્ર ભારતમાં પરંપરાગત કારીગરો અને હસ્તકલાકારોને તેમની કુશળતા, ધિરાણની સુવિધા અને બજારની તકો વધારવા માટે સહાય પૂરી પાડે છે. આ યોજના 18 ચોક્કસ વ્યવસાયોને આવરે છે અને તેનો અમલ રાષ્ટ્રીય PM વિશ્વકર્મા પોર્ટલ અને કોમન સર્વિસ સેન્ટર (CSC) દ્વારા થાય છે. ગુજરાતમાં ગુજરાત ટેકનોલોજીકલ યુનિવર્સિટી (GTU) દ્વારા 2012-13થી ચાલતી એક અલગ “વિશ્વકર્મા યોજના” પણ છે, જે ગ્રામીણ વિકાસ માટે ઈજનેરી વિદ્યાર્થીઓના પ્રોજેક્ટ્સ પર કેન્દ્રિત છે, પરંતુ રાષ્ટ્રીય યોજનાની લોકપ્રિયતા અને તાજેતરના સંદર્ભને ધ્યાનમાં રાખીને PM વિશ્વકર્મા યોજના અહીં મુખ્ય છે.
PM Vishwakarma Yojana ઉદ્દેશો
- કારીગરોને “વિશ્વકર્મા” તરીકે ઓળખ આપવી અને સર્ટિફિકેશન આપવું.
- કૌશલ્ય તાલીમ અને આધુનિક સાધનો પૂરા પાડવા.
- સબસિડીવાળા દરે ગીરો વગર ધિરાણ આપવું.
- ડિજિટલ વ્યવહારોને પ્રોત્સાહન અને બજાર જોડાણ.
- MSME ના ઉદ્યમ આસિસ્ટ પ્લેટફોર્મ દ્વારા ઔપચારિક અર્થતંત્રમાં સામેલ કરવું.
- પરંપરાગત ગુરુ-શિષ્ય પરંપરાને જાળવીને આર્થિક આત્મનિર્ભરતા વધારવી.
PM Vishwakarma Yojana લાયક વ્યવસાયો
આ યોજના નીચેના 18 પરંપરાગત વ્યવસાયો (અસંગઠિત ક્ષેત્રમાં હાથ અને સાધનો સાથે કામ કરતા) માટે છે:
- સુથાર
- લુહાર
- કુંભાર
- ચંપલ બનાવનાર
- સોની
- ટોપલા/ચટાઈ/સાવરણી બનાવનાર
- ચણતર
- દરજી
- શિલ્પકાર
- ધોબી
- નાઈ
- તેલી (તેલ નિષ્કર્ષક)
- માછીમાર
- ચૂડી બનાવનાર
- નાવ બનાવનાર
- ઢીંગલી અને રમકડાં બનાવનાર
- હાર બનાવનાર
- ચિત્રકાર
PM Vishwakarma Yojana પાત્રતાના માપદંડ
- ઉંમર: ઓછામાં ઓછી 18 વર્ષ.
- વ્યવસાય: ઉપર જણાવેલ 18 વ્યવસાયોમાંથી કોઈ એકમાં સ્વ-રોજગાર, પારિવારિક આધારિત.
- દસ્તાવેજ: આધાર કાર્ડ (બાયોમેટ્રિક ઓથેન્ટિકેશન), વ્યવસાયનો પુરાવો (જેમ કે સાધનો, કામના નમૂના).
- શૈક્ષણિક લાયકાત: જરૂરી નથી, પરંતુ કૌશલ્ય ચકાસણી જરૂરી.
- પ્રાથમિકતા: SC/ST/OBC/મહિલાઓને પ્રાધાન્ય, પરંતુ બધા જાતિ/સમુદાયો માટે ખુલ્લું.
PM Vishwakarma Yojanaના મુખ્ય લાભો
- ઓળખ: PM વિશ્વકર્મા સર્ટિફિકેટ અને ID કાર્ડ.
- કૌશલ્ય તાલીમ:
- મૂળભૂત તાલીમ: 5-7 દિવસ (40 કલાક), દરરોજ ₹500 સ્ટાઈપેન્ડ.
- અદ્યતન તાલીમ: વૈકલ્પિક 15 દિવસ (120 કલાક).
- ગુજરાતમાં 295+ તાલીમ કેન્દ્રો, NSQF સાથે સંરેખિત.
- ટૂલકીટ સહાય: મૂળભૂત તાલીમ પછી ₹15,000 સુધીનું ઈ-વાઉચર.
- ધિરાણ સહાય (ગીરો વગર):
- પ્રથમ તબક્કો: ₹1 લાખ સુધી, 5% વ્યાજે.
- બીજો તબક્કો: ₹2 લાખ સુધી (કુલ ₹3 લાખ).
- ત્રીજો તબક્કો: ₹10 લાખ સુધી (ટર્મ લોન).
- પ્રોસેસિંગ ફી નહીં, 7 વર્ષ સુધીની ચુકવણી મુદત.
- અન્ય લાભો: ડિજિટલ વ્યવહાર માટે ₹1,000/વર્ષ (2 વર્ષ સુધી), બજાર જોડાણ, વીમા કવચ.
- કુલ બજેટ: ₹13,000 કરોડ (2023-2028).
PM Vishwakarma Yojana ગુજરાતમાં અમલ અને પ્રગતિ
- નોંધણી: 15,05,192 લાભાર્થીઓ નોંધાયા.
- તાલીમ: 1,72,923 કારીગરોને 18 વ્યવસાયોમાં 295 કેન્દ્રો દ્વારા તાલીમ.
- ધિરાણ: 37,785 લોન મંજૂર, ₹341 કરોડ; 25,762 લાભાર્થીઓને ₹225 કરોડ વિતરણ.
- ગુજરાત લોન મંજૂરી અને વિતરણમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે ત્રીજા ક્રમે.
- યોજના ગુજરાતના મારી યોજના પોર્ટલ (mariyojana.gujarat.gov.in) સાથે સંકલિત, જે 680+ કેન્દ્રીય/રાજ્ય યોજનાઓની માહિતી ગુજરાતી/અંગ્રેજીમાં આપે છે.
જૂન 2025 સુધી, રાષ્ટ્રીય સ્તરે 29.44 લાખથી વધુ કારીગરો લાભ લઈ ચૂક્યા છે, જેમાં ગુજરાતનું યોગદાન નોંધપાત્ર છે.
PM Vishwakarma Yojana ગુજરાતમાં અરજી/નોંધણી પ્રક્રિયા
નોંધણી મફત, આધાર આધારિત અને CSC/પોર્ટલ દ્વારા થાય છે. કોઈ નિશ્ચિત છેલ્લી તારીખ નથી, પરંતુ તાલીમ બેચ માટે વહેલું અરજી કરો.
- ઓનલાઈન પોર્ટલ દ્વારા:
- Online Apply Here પર જાઓ.
- “Register” અથવા “Apply Online” પર ક્લિક કરો.
- આધાર નંબર દાખલ કરો, OTP અને બાયોમેટ્રિક (CSC પર જરૂરી હોય તો) ચકાસો.
- વ્યક્તિગત વિગતો, વ્યવસાય અને પુરાવા (જેમ કે આધાર, બેંક વિગતો, સાધનોનો ફોટો) અપલોડ કરો.
- સબમિટ કરો અને નોંધણી ID મેળવો; “Check Application Status” દ્વારા સ્થિતિ તપાસો.
- ઓફલાઈન CSC દ્વારા:
- નજીકના કોમન સર્વિસ સેન્ટર (CSC) પર જાઓ (csc.gov.in દ્વારા શોધો).
- ઓપરેટર આધાર ઓથેન્ટિકેશન અને ફોર્મ ભરવામાં મદદ કરશે.
- ફી: નજીવી સેવા ફી (₹20-50).
- જરૂરી દસ્તાવેજો:
- આધાર કાર્ડ.
- બેંક ખાતાની વિગતો (આધાર સાથે લિંક).
- ફોટો ID (વોટર ID/PAN વૈકલ્પિક).
- વ્યવસાયનો પુરાવો (સ્વ-ઘોષણા અથવા કામનો નમૂનો).
- મોબાઈલ નંબર (OTP માટે).
નોંધણી પછી, કૌશલ્ય ચકાસણી બાદ તાલીમ, ટૂલકીટ અને લોનની પાત્રતા મળે છે. લોન માટે, સર્ટિફિકેશન પછી બેંક ઓફ ઈન્ડિયા જેવી ભાગીદાર બેંકોનો સંપર્ક કરો.
Also Read:- તમારા પૈસાને બે ગણા કરો! Kisan Vikas Patra Yojana 2025 માં નિવેશના ફાયદા અને નિયમો
સત્તાવાર સ્ત્રોત
- રાષ્ટ્રીય પોર્ટલ: Online Apply– નોંધણી, સ્થિતિ ચકાસણી, ટૂલકીટ વિગતો.
- ગુજરાત-વિશિષ્ટ: Online Apply દ્વારા સ્થાનિક યોજના સંકલન.
- હેલ્પલાઈન: 1800-833-3333 પર કોલ કરો અથવા નજીકના CSC/જિલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રની મુલાકાત લો.
- GTUની જૂની વિશ્વકર્મા યોજના (જો સંબંધિત હોય): ગ્રામીણ પ્રોજેક્ટ્સ માટે Online Apply – આણંદ જિલ્લામાં રસ્તા, શાળાઓ જેવા પ્રોજેક્ટ્સ.
નવીનતમ અપડેટ્સ અથવા વ્યક્તિગત પ્રશ્નો માટે, સત્તાવાર પોર્ટલ અથવા સ્થાનિક અધિકારીઓનો સંપર્ક કરો, કારણ કે યોજનાની વિગતો બદલાઈ શકે છે.
