હોમ લોન: સૌથી સસ્તી લોન અને જરૂરી દસ્તાવેજો
પરિચય
હોમ લોન એ નાણાકીય સાધન છે જે લોકોને તેમના સપનાનું ઘર ખરીદવા, બાંધકામ કરવા કે રિનોવેશન માટે મદદ કરે છે. ભારતમાં, હોમ લોન એ લોકોની પ્રાથમિક પસંદગી છે જેઓ મિલકત ખરીદવા માંગે છે પરંતુ તેમની પાસે તાત્કાલિક પૂરતું નાણું નથી. આ લેખમાં, અમે હોમ લોનની વિગતો, સૌથી સસ્તી લોન આપતી બેંકો, જરૂરી દસ્તાવેજો અને ધ્યાનમાં રાખવાની બાબતોની ચર્ચા કરીશું. ઓક્ટોબર 2025 સુધીની માહિતીના આધારે, અમે સૌથી ઓછા વ્યાજ દરવાળી બેંકોની સૂચિ અને લોન મેળવવા માટેની પ્રક્રિયાને સમજાવીશું.
હોમ લોન શું છે?
હોમ લોન એ બેંકો, હાઉસિંગ ફાઇનાન્સ કંપનીઓ અથવા નાણાકીય સંસ્થાઓ દ્વારા આપવામાં આવતી નાણાકીય સહાય છે, જેનો ઉપયોગ રહેણાંક મિલકત ખરીદવા, ઘર બનાવવા, રિનોવેશન કરવા અથવા પ્લોટ ખરીદવા માટે થાય છે. આ લોન લાંબા ગાળાની હોય છે, જે સામાન્ય રીતે 5 થી 30 વર્ષ સુધીની હોઈ શકે છે. લોનની રકમ નિયમિત હપ્તાઓ (EMI – Equated Monthly Installment) દ્વારા વ્યાજ સાથે પરત ચૂકવવામાં આવે છે. હોમ લોનનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે તે લોકોને તેમની નાણાકીય ક્ષમતા અનુસાર ઘર ખરીદવાની તક આપે છે, સાથે જ ટેક્સ લાભ પણ મળે છે.
હોમ લોનના પ્રકારો
હોમ લોનના વિવિધ પ્રકારો નીચે મુજબ છે:
-
ઘર ખરીદી લોન: નવું ઘર, ફ્લેટ અથવા રહેણાંક મિલકત ખરીદવા માટે.
-
ઘર બાંધકામ લોન: પોતાના પ્લોટ પર ઘર બનાવવા માટે.
-
ઘર વિસ્તરણ/રિનોવેશન લોન: હાલના ઘરનું રિપેર અથવા વિસ્તરણ માટે.
-
પ્લોટ લોન: રહેણાંક પ્લોટ ખરીદવા માટે.
-
બેલેન્સ ટ્રાન્સફર લોન: હાલની લોનને ઓછા વ્યાજ દરે બીજી બેંકમાં ટ્રાન્સફર કરવા.
-
ટોપ-અપ લોન: હોમ લોન ઉપર વધારાની રકમ લેવા માટે, જેનો ઉપયોગ અન્ય હેતુઓ માટે થઈ શકે.
સૌથી સસ્તી હોમ લોન આપતી બેંકો (ઓક્ટોબર 2025)
2025માં, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (RBI) દ્વારા રેપો રેટમાં 50 બેઝિસ પોઈન્ટ્સના ઘટાડાને કારણે હોમ લોનના વ્યાજ દરો ઘટ્યા છે. પબ્લિક સેક્ટર બેંકો સામાન્ય રીતે ઓછા વ્યાજ દરો ઓફર કરે છે. નીચેની બેંકો હાલમાં સૌથી સસ્તી હોમ લોન આપે છે:
|
બેંકનું નામ |
વ્યાજ દર (p.a.) |
વિશેષ લાભ |
|---|---|---|
|
બેંક ઓફ મહારાષ્ટ્ર |
7.35% – 7.95% |
ઓછી પ્રોસેસિંગ ફી, 30 વર્ષની ટેન્યોર. |
|
સેન્ટ્રલ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા |
7.35% – 8.00% |
PMAY સ્કીમ હેઠળ સબસિડી, ઝડપી પ્રોસેસિંગ. |
|
બેંક ઓફ ઇન્ડિયા |
7.35% – 8.10% |
સરકારી કર્મચારીઓ માટે વધુ લાભ. |
|
ઇન્ડિયન ઓવરસીઝ બેંક |
7.35% – 8.15% |
ઓનલાઈન અરજી, ઝડપી અપ્રુવલ. |
|
યુનિયન બેંક ઓફ ઇન્ડિયા |
7.35% – 8.20% |
બેલેન્સ ટ્રાન્સફર સુવિધા. |
નોંધ: આ દરો ફ્લોટિંગ છે અને તમારા CIBIL સ્કોર (750+ આદર્શ), લોનની રકમ અને ટેન્યોર પર આધાર રાખે છે. પ્રાઇવેટ બેંકો જેમ કે HDFC (8.15%થી) અને ICICI (8.20%થી) પણ સ્પર્ધાત્મક દરો ઓફર કરે છે, પરંતુ પબ્લિક સેક્ટર બેંકો સામાન્ય રીતે વધુ સસ્તી હોય છે.
હોમ લોન માટે જરૂરી દસ્તાવેજો
હોમ લોન મેળવવા માટે નીચેના દસ્તાવેજોની જરૂર પડે છે. આ દસ્તાવેજો નોકરીના પ્રકાર (સેલરીડ અથવા સેલ્ફ-એમ્પ્લોય્ડ) અનુસાર બદલાઈ શકે છે. બધા દસ્તાવેજો સ્વ-પ્રમાણિત હોવા જોઈએ.
1. KYC દસ્તાવેજો
-
ઓળખ પુરાવો: આધાર કાર્ડ, પાન કાર્ડ, પાસપોર્ટ, વોટર આઈડી અથવા ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ.
-
સરનામાનો પુરાવો: યુટિલિટી બિલ (ઇલેક્ટ્રિસિટી/ટેલિફોન), રેશન કાર્ડ, આધાર કાર્ડ.
-
ફોટો: 2-3 પાસપોર્ટ સાઈઝ ફોટો.
2. આવકના પુરાવા
-
સેલરીડ વ્યક્તિઓ માટે:
-
છેલ્લા 3-6 મહિનાના સેલરી સ્લિપ.
-
ફોર્મ 16 (છેલ્લા 2 વર્ષના).
-
છેલ્લા 6 મહિનાના બેંક સ્ટેટમેન્ટ (સેલરી એકાઉન્ટ).
-
એપ્લોઈમેન્ટ લેટર અથવા અપોઈન્ટમેન્ટ લેટર.
-
-
સેલ્ફ-એમ્પ્લોય્ડ/બિઝનેસ માટે:
-
છેલ્લા 2-3 વર્ષના ઇન્કમ ટેક્સ રિટર્ન (ITR).
-
બેલેન્સ શીટ અને પ્રોફિટ-લોસ સ્ટેટમેન્ટ.
-
બિઝનેસ પ્રોફાઈલ અને સ્ટેબિલિટી પુરાવા (જેમ કે GST રજિસ્ટ્રેશન).
-
છેલ્લા 12 મહિનાના બેંક સ્ટેટમેન્ટ.
-
3. મિલકત સંબંધિત દસ્તાવેજો
-
ખરીદી કરાર (સેલ એગ્રીમેન્ટ).
-
ટાઈટલ ડીડ અને ઓનરશિપ ડોક્યુમેન્ટ્સ.
-
નો ઓબ્જેક્શન સર્ટિફિકેટ (NOC) બિલ્ડર/સેલર/સોસાયટીથી.
-
પ્રોપર્ટી વેલ્યુએશન રિપોર્ટ.
-
એન્કમ્બરન્સ સર્ટિફિકેટ (EC) અને પ્રોપર્ટી ટેક્સ રસીદો.
4. અન્ય દસ્તાવેજો
-
પ્રોસેસિંગ ફીનો ચેક (0.5% થી 2% લોનની રકમના).
-
હાલની લોનના રિપેમેન્ટ ટ્રેક રેકોર્ડ (જો લાગુ હોય).
-
NRI હોય તો વિદેશી આવકના પુરાવા (પે-સ્લિપ, ટેક્સ રિટર્ન).
હોમ લોનના ફાયદા
-
સપનાનું ઘર: હોમ લોનથી તમે નાણાકીય બોજ વિના ઘર ખરીદી શકો છો.
-
ટેક્સ લાભ: ઇન્કમ ટેક્સ એક્ટની કલમ 80C હેઠળ ₹1.5 લાખ (મૂળ રકમ) અને કલમ 24 હેઠળ ₹2 લાખ (વ્યાજ) સુધી ટેક્સ છૂટ.
-
લાંબી ટેન્યોર: 30 વર્ષ સુધીની ટેન્યોરથી EMIનું દબાણ ઓછું રહે છે.
-
મૂડી વૃદ્ધિ: રિયલ એસ્ટેટમાં રોકાણથી મિલકતની કિંમત લાંબા ગાળે વધે છે.
હોમ લોનના ગેરફાયદા
-
વ્યાજનો બોજ: લાંબા ગાળાની લોનમાં વ્યાજની રકમ મોટી થઈ શકે છે.
-
દેવાનું જોખમ: EMI ન ચૂકવાય તો મિલકત જપ્ત થઈ શકે છે.
-
દસ્તાવેજીકરણ: લોન મેળવવા માટે ઘણી ઔપચારિકતાઓ પૂરી કરવી પડે છે.
હોમ લોન લેતા પહેલાં ધ્યાન રાખવાની બાબતો
-
વ્યાજ દરની સરખામણી: બેંકોના દરો અને શરતોની તુલના કરો. Paisabazaar અથવા BankBazaar જેવા પોર્ટલનો ઉપયોગ કરો.
-
CIBIL સ્કોર: 750+ સ્કોર હોય તો ઓછો દર મળે છે.
-
EMI ગણતરી: તમારી માસિક આવકના 40-50%થી વધુ EMI ન હોવું જોઈએ.
-
પ્રોસેસિંગ ફી: 0.5% થી 2% ફી ધ્યાનમાં રાખો.
-
પ્રી-પેમેન્ટ ચાર્જ: ફ્લોટિંગ રેટ લોનમાં સામાન્ય રીતે કોઈ ચાર્જ નથી, પરંતુ ફિક્સ્ડ રેટમાં તપાસો.
નિષ્કર્ષ
હોમ લોન એ તમારા સપનાનું ઘર ખરીદવાનું એક શ્રેષ્ઠ સાધન છે, પરંતુ તેનો ઉપયોગ સમજદારીથી કરવો જરૂરી છે. ઓક્ટોબર 2025માં, બેંક ઓફ મહારાષ્ટ્ર, સેન્ટ્રલ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા, અને બેંક ઓફ ઇન્ડિયા જેવી પબ્લિક સેક્ટર બેંકો સૌથી ઓછા વ્યાજ દરો (7.35%થી) ઓફર કરે છે. જરૂરી દસ્તાવેજો તૈયાર રાખી, બેંકની શાખા અથવા ઓનલાઈન પોર્ટલ દ્વારા અરજી કરો. યોગ્ય આયોજન અને માહિતી સાથે, તમે નાણાકીય બોજ ઘટાડીને તમારા ઘરના સપનાને સાકાર કરી શકો છો.